بررسی پلی مورفیسم های ژن پارااکسوناز-1(pon1) و رابطه ای آنها با بیماری سندرم متابولیک (mes)

پیش زمینه: آنزیم پارااُکسوناز1، مرتبط با لیپوپروتئین با دانسیته ی بالا (hdl) است که در متابولیسم و سمزدایی حشره کش ها و آفتکشها نقش دارد. سندرم متابولیک در بردارنده ی فاکتورهای خطر بیماری قلبی از جمله فشار خون، دیس لیپیدمی، قند خون بالا، و چاقی شکمی میباشد. سه پلی مورفیسم در ژن pon1 بر فعالیت این آنزیم تأثیر می گذارند، که دو موقعیت آنها در ناحیه ی کد کننده (l55m, q192r)، و موقعیت سوم در ناحیه ی پروموتور این ژن (-108c/t) واقع شده اند. ما در این پژوهش مطالعه ای مقایسه ای، بین افراد مبتلا به سندرم متابولیک و افراد سالم، به منظور تعیین نقش احتمالی تغییرپذیری، در ژن pon1 در سه موقعیت ذکر شده در بالا، و بررسی فعالیت سرمی پارااُکسونازی و آریل استرازی این آنزیم، و ظرفیت آنتی اکسیدانی تام پلاسما انجام دادیم. روش ها: dna از خون تام نمونه های افراد مبتلا به سندرم متابولیک و سالم استخراج شد. پلی مورفیسم آلل ها در موقعیت های (q192r, l55m, -108c/t) ژن pon1 به وسیله ی تکنیک arms-pcr (amplification refractory mutation system) مورد مطالعه قرار گرفت. فعالیت سرمی پارااُکسونازی و آریل استرازی این آنزیم در 106 بیمار مبتلا به سندرم متابولیک و 231 فرد سالم از طریق اسپکتروفتومتری اندازه گیری شد. همچنین ظرفیت آنتی اکسیدانی تام پلاسما با استفاده از روش frap (ferric reducing ability of plasma) تعیین گردید. نتایج: در این پژوهش مشاهده شد که، ژنوتیپ های rr (99/1=or، 40/3-17/1=ci %95، 009/0=p) و qr+rr (62/1=or، 63/2-99/0=ci %95، 05/0=p) مربوط به موقعیت q192r به طور معنی داری خطر ابتلا به سندرم متابولیک را افزایش می دهد. بیماران دارای ژنوتیپ های mm و lm+mm مربوط به موقعیت l55m در مرز خطر ابتلا به سندرم متابولیک قرار دارند (33/1=or، 85/1-68/0=ci %95، 73/0=p). ژنوتیپ cc موقعیت -108c/t خطر ابتلا به سندرم متابولیک را افزایش می دهد اما این افزایش از لحاظ آماری معنی دار نبود (61/1=or، 87/3-67/0=ci %95). این ارتباط هنگامی که ژنوتیپ های مربوط به موقعیت های l55m و q192r به صورت ترکیبی بررسی شدند، تا حدودی قوی تر بود (30/3=or، 24/8-34/1=ci %95، 007/0=p). فعالیت پارااُکسونازی آنزیم pon1 سرم، به طور معنی داری در افراد مبتلا به سندرم متابولیک (ku/l86/59±62/69) در مقایسه با افراد سالم (ku/l45/77±64/91) پایین تر بود(05/0>p). فعالیت آریل استرازی در افراد مبتلا به سندرم متابولیک و افراد سالم به ترتیب ku/l24/23±23/45 و ku/l10/31±69/65 بود. فعالیت آریل استرازی آنزیم pon1 سرم به طور معنی داری در افراد مبتلا به سندرم متابولیک در مقایسه با افراد سالم پایین تر بود(0001/0>p). اختلاف معنی داری در ظرفیت آنتی اکسیدانی تام و پلاسما بین افراد مبتلا به سندرم متابولیک و افراد سالم مشاهده نشد. نتیجه گیری: این پژوهش برای اولین بار دلایل وجود ارتباط بین خطر ابتلا به سندرم متابولیک، با پلی-مورفیسم های ژن pon1، و فعالیت پارااُکسونازی و آریل استرازی این آنزیم را در جمعیت جنوب شرق ایران به اثبات رسانید.